Cây móng bò

Cây hoa này, mà giờ mình mới biết cũng chính là một loài hoa ban, nhắc mình nhớ đến hai người bạn. Một bạn, do cách bạn nói về màu tím bằng lăng của Hà Nội khi tình cờ nhìn thấy hoa này trên một con phố Sài Gòn, làm cho mình cứ nghĩ rằng đây là một loại bằng lăng riêng của Hà Nội, khác cây bằng lăng thường. Chuyện này cách nay gần 20 năm rồi. Còn người bạn kia, như bạn hay nói đùa là… khai trí cho mình, đã chỉ cho mình cái tên đơn giản của nó: cây móng bò. Chuyện này mới cách đây 2 năm. Loài hoa ban của vùng Tây Bắc, mình chỉ nghe nói, hay đọc thấp thoáng đâu đó. Mình đang lên một kế hoạch để có dịp sẽ lang thang “vòng cung phía Bắc” của xứ mình.

…

^ Bauhinia purpurea (http://www.flickr.com/photos/mercadanteweb/4421858787/)

^ Bauhinia purpurea (asba13thannual.blogspot.com)

Theo vi.wikipedia.org:

Chi Ban hay chi Móng bò, chi Hoàng hậu (danh pháp khoa học: Bauhinia) là một chi chứa hơn 200 loài thực vật có hoa trong phân họ Vang (Caesalpinioideae)^[của một họ lớn là họ Đậu (Fabaceae), với sự phân bổ rộng khắp vùng nhiệt đới. Chi này được đặt tên khoa học theo tên gọi của anh em nhà Bauhin, các nhà thực vật học người Pháp gốc Thụy Sỹ.

Nhiều loài được trồng rộng rãi trong khu vực nhiệt đới như là các “cây lan”, cụ thể là ở miền bắc Ấn Độ, Việt Nam và đông nam Trung Quốc. Bauhinia blakeana là loài hoa biểu tượng của Hồng Kông.

^ Bauhinia blakeana

Móng bò trắng, móng bò nhọn (danh pháp hai phần: Bauhinia acuminata) là một loài thực vật có hoa đặc hữu của Đông Nam Á. Không thể xác định vùng đặc hữu chính xác của loài do loài này được lai tạo và nhân giống phổ biến, nhưng có thể đây là loài cây từ Malaysia, Indonesia (Java, Borneo, Kalimantan, Quần đảo Nusa Tenggara), và Philippines.

Cây móng bò trắng có thể phát triển cao đến 3 mét. Như các loài khác thuộc chi Ban, lá cây gồm có hai thùy, và có dạng như móng chân bò; dài và rộng tương ứng 6 và 15 centimet, phần khuyết vào trong sâu khoảng 5 cm; cuống lá dài từ 1,5 đến 4 cm. Các hoa có mùi thơm, đường kính từ 8 đến 12 cm, gồm năm cánh hoa màu trắng, mười nhị hoa có đầu nhị màu vàng và một nhụy hoa có đầu nhụy màu xanh lá. Quả của cây có dạng quả đậu dài từ 7,5 đến 15 cm, rộng 1,5 đến 1,8 cm.

Cây móng bò trắng được lai tạo rộng rãi ở những vùng nhiệt đới để trồng làm cảnh.

 

^ Bauhinia acuminata

Ban trắng (còn có tên gọi móng bò sọc, danh pháp hai phần: Bauhinia variegata) là một loài thực vật có hoa trong họ Đậu (Fabaceae), có nguồn gốc ở miền đông nam châu Á, từ miền nam Trung Quốc kéo dài về phía tây tới Ấn Độ. Thông thường người ta chỉ gọi là cây ban, tuy nhiên, do có nhiều loài cùng chi cũng có tên là ban nên tại Wikipedia sẽ gọi là ban trắng theo màu hoa của nó.

^ Bauhinia variegata

Ngoài ra còn có những loài khác

^ Bauhinia purpurea

^ Bauhinia monandra

^ Bauhinia forficata

…

Có vẻ như nhà mình trồng tới ba loài khác nhau, nhưng cứ vẫn gọi đơn giản là móng bò tím vậy. Chả lẽ lại gọi là cây dương tử kinh (loài hoa biểu tượng của Hongkong) hay hoa ban (nhà mình ở xóm ngoại ô chứ đâu phải Tây Bắc).